Ukraine gặp khó với viện trợ của Mỹ

Nguồn: ISW - Dữ liệu: NHẬT ĐĂNG - Đồ họa: TẤN ĐẠT

Quốc hội Mỹ đang muốn đánh giá nghiêm túc tình hình thực địa và khả năng tạo ra đột phá của Ukraine. 

Đây cũng là lý do đưa đến việc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trình bày với Thượng viện Mỹ qua video ngày 5-12.

Kiev có thể thuyết phục Washington?

Lãnh đạo phe Dân chủ đa số tại Thượng viện Mỹ Chuck Schumer cho biết Washington đã mời ông Zelensky phát biểu vì muốn lắng nghe trực tiếp từ nhà lãnh đạo Ukraine để biết chính xác tình hình chiến sự. 

Ukraine sẽ phải thuyết phục Thượng viện Mỹ về khả năng tạo đột phá trên thực địa. Đây cũng là cơ sở quan trọng để lưỡng viện, lưỡng đảng ở Mỹ ra quyết định có tiếp tục chi viện cho Kiev hay không.

Phát biểu của ông Zelensky được đưa ra ở thời điểm cực kỳ nhạy cảm, khi chính quyền Tổng thống Biden đánh tiếng Washington đang cạn tiền hỗ trợ Ukraine, và Quốc hội phải phê duyệt gói hỗ trợ quân sự cấp tốc nếu không muốn Kiev thua cuộc.

Hôm 4-12, Giám đốc Văn phòng quản lý và ngân sách Nhà Trắng Shalanda D. Young viết một lá thư gửi các lãnh đạo Hạ viện và Thượng viện Mỹ, nhấn mạnh Mỹ sẽ hết nguồn tài trợ cho việc gửi vũ khí sang Ukraine vào cuối năm nay.

"Cắt đi dòng chảy vũ khí và thiết bị từ Mỹ sẽ giống như đánh gãy chân Ukraine trên chiến trường, không chỉ đặt những thành quả của Ukraine vào nguy hiểm, mà còn tăng khả năng chiến thắng của quân đội Nga. Đây không phải là vấn đề của năm sau. 

Thời gian để giúp cuộc chiến dân chủ của Ukraine trước Nga là ngay bây giờ", bà Young nói. Người giám sát ngân sách của Nhà Trắng cũng nêu bật tầm quan trọng trong việc hỗ trợ nền kinh tế Ukraine, khẳng định "nếu kinh tế Ukraine sụp đổ, họ sẽ không thể tiếp tục chiến đấu và sẽ dừng lại hoàn toàn".

Chính quyền ông Biden đã vận động viện trợ cho Ukraine, nhưng không thể thuyết phục tất cả nghị sĩ Cộng hòa chấp thuận. Đảng Cộng hòa, vốn đã giảm ủng hộ đối với Ukraine, nhiều lần khẳng định chỉ cân nhắc gói viện trợ bổ sung nếu đổi lấy một trong những ưu tiên chính sách hàng đầu của họ: thay đổi lớn trong chính sách biên giới nhằm hạn chế số người nhập cư lậu vào Mỹ.

Dấu hỏi cho Ukraine

Thời gian qua chính quyền của ông Biden vẫn cố gắng chứng minh việc viện trợ Ukraine mang lại lợi ích cho nước Mỹ. 

Họ đã gửi một bản đồ dữ liệu cho thấy những trung tâm sản xuất tại các bang quyết định cuộc bầu cử 2024 như Pennsylvania và Arizona đang thu hàng tỉ USD từ các nỗ lực viện trợ quân sự cho Ukraine.

Tuy nhiên, dữ liệu đó và cả lời kêu gọi của bà Young không được Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson hưởng ứng. 

Ông Johnson đáp lại lá thư trên bằng cách nhấn mạnh chính quyền ông Biden đã thất bại trong việc giải quyết mối lo ngại về chuyện thiếu một chiến lược rõ ràng đối với Ukraine, cũng như không có kế hoạch đảm bảo trách nhiệm giải trình đối với người đóng thuế ở Mỹ.

Điều này phản ánh thực tế rằng tâm lý mệt mỏi vì chiến tranh đang đè nặng lên các nước đồng minh của Ukraine. Kể cả những tờ báo ủng hộ Ukraine nhiệt tình nhất như Guardian (Anh) gần đây cũng đăng bài bình luận đề cập sự điều chỉnh cần thiết của Washington trong vấn đề Ukraine.

Bài viết này đề cập khả năng giải quyết xung đột qua đàm phán, trong đó cần phải thực tế hơn trong các mục tiêu của Ukraine, bao gồm cân nhắc chi phí và tính khả thi của việc giành lại toàn bộ phần lãnh thổ mà Nga đã chiếm đóng. 

Hiện tại Liên minh châu Âu (EU) cũng gặp khó khăn trong việc thông qua gói hỗ trợ 50 tỉ euro cho Ukraine.

Nguồn tài chính kẹt lại từ phương Tây có thể là cơn ác mộng đến sớm cho Tổng thống Ukraine Zelensky. 

Việc bà Young nói Mỹ "không còn thời gian" vô tình phản ánh thực tế là Ukraine đang gặp khó khăn trên chiến trường, trong lúc bản thân ông Zelensky cũng chịu áp lực chính trị trong nước rất lớn.

Vài tuần qua, nhà lãnh đạo Ukraine liên tục có những cuộc "khẩu chiến" với Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Ukraine Valery Zaluzhnyi và Thị trưởng Kiev Vitali Klitschko - người ủng hộ ông Zaluzhnyi.

Trong phát biểu chỉ trích công khai gây sốc, ông Klitschko khẳng định Tổng thống Zelensky đang bị cô lập và đánh mất sự ủng hộ do quản lý không tốt cuộc xung đột với Nga. 

Uy tín quốc tế của ông Zelensky cũng bị đặt câu hỏi, mà việc Mỹ cũng như EU chưa thể viện trợ Ukraine cũng là một điểm trừ với tổng thống Ukraine...