Bản lĩnh điều hành

Nếu loại trừ lạm phát thì đầu tư tư nhân thấp, nhiều quý tăng trưởng âm. Đây là tình trạng báo động nếu so với mức tăng đầu tư của khu vực này ở mức 15-17% các năm trước đây và đầu tư của khu vực tư, chiếm tới 55-60% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, mới là động lực chính cho tăng trưởng ở Việt Nam.

Trong khi đó, nửa đầu năm 2024, số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động gần 120.000, gần tương đương với hơn 110.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Như vậy, tỷ lệ doanh nghiệp gia nhập thị trường so với số rút khỏi thị trường là 1/1, là mức thấp nhất trong nhiều năm nay. Trước đây, thông thường 4 doanh nghiệp gia nhập thì 1 doanh nghiệp rút khỏi thị trường.

Một khảo sát với hơn 30.000 doanh nghiệp của Tổng cục Thống kê cho thấy, 53,8% doanh nghiệp được hỏi cho biết họ gặp khó khăn do nhu cầu thị trường trong nước thấp; có 46,9% doanh nghiệp gặp khó khăn do không có hợp đồng xây dựng mới.

Các khuyến nghị cải cách

Ông Cao Viết Sinh, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, việc tăng lương từ 1/7 đang tạo áp lực về tăng giá và lạm phát. Bên cạnh đó, sức mua của người dân và nhất là đầu tư tư nhân cần phải được khuyến khích tăng cao trong nửa cuối năm mới hỗ trợ cho tăng trưởng phục hồi.

Ông Sinh kể, gần đây ông và Tổ Biên tập (văn kiện) đi khảo sát vùng Đồng bằng sông Hồng và vùng núi phía Bắc, nghe các địa phương kêu ca hiện có 3 điểm nghẽn chung; đó là trình tự, thủ tục về xây dựng, về đầu tư và cấp phép tài nguyên, môi trường.

“Kinh nghiệm cho thấy là cần phân cấp triệt để hơn nữa. Trung ương phân cấp cho địa phương là một bước, nhưng địa phương cần phân cấp mạnh cho cấp dưới ở quận, huyện mới giúp thúc đẩy được”, ông nói.

Trong khi đó, ông Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý Kinh tế Trung ương nhận xét, tăng trưởng ở các địa phương từng là đầu tàu kinh tế giờ đã tụt xuống rất sâu. Các địa phương này trước đây đóng góp cho 50% GDP toàn quốc, thì nay chỉ còn đóng góp 20-30%.

Ông Cung kể, có những thủ tục xây dựng trong khu công nghiệp trước đây mất 22-23 tuần thì nay mất 3-4 lần vì các bộ, ngành ban hành thêm các thủ tục mới mà doanh nghiệp không thể tuân thủ được.

“Nhìn vào đầu tư, năng lực của nền kinh tế và các rào cản do thủ tục như bây giờ thì tiềm năng tăng trưởng sẽ giảm sút trong trung và dài hạn”, ông nói.

Còn ông Cao Viết Sinh tính toán, để có tăng trưởng 6,5-7% năm nay thì trong 6 tháng cuối năm phải có tăng trưởng từ 7-7,5%. “Đây là thách thức lớn, cần có kế hoạch cụ thể quyết liệt và hành động rõ ràng vì đây cũng là cơ sở quan trọng cho kế hoạch 2025 và xa hơn kế hoạch 5 năm giai đoạn tiếp theo”.

Trong khi đó, Tiểu ban Kinh tế xã hội tính toán, để hoàn thành chiến lược 10 năm 2021-2030 có tăng trưởng 7%, thì trong giai đoạn 2026-2030 phải có phấn đấu tăng trưởng cao trên 7,5%, thậm chí hơn 8% để bù lại cho giai đoạn 2021-2025.

Những con số này rõ ràng là thách thức không hề nhỏ, đòi hỏi sự quyết liệt ở từng ngành, từng địa phương.

Về phần mình, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng không lạ với những thách thức này khi ông nói cơ hội, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen, nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn.

Hiện tại,  Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu Chính phủ chỉ đạo thành lập Ban chỉ đạo để rà soát các vướng mắc, điểm nghẽn ở tầm luật, xây dựng một luật sửa nhiều luật để tháo gỡ; nghiên cứu mở rộng áp dụng các cơ chế, chính sách thí điểm, đặc thù; cơ chế tháo gỡ cho các doanh nghiệp, dự án tại một số địa phương đã phát huy hiệu quả.

Bên cạnh đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang ấp ủ kế hoạch sửa đổi Luật Đầu tư công, Luật PPP theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa trình tự, thủ tục, tháo gỡ triệt để các khó khăn, vướng mắc.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng muốn làm rõ thêm việc hoàn thiện pháp luật; thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô; thu hút FDI, thúc đẩy đầu tư tư nhân; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp; giải ngân vốn đầu tư công, thực hiện các dự án hạ tầng chiến lược, quan trọng; phát triển các ngành, lĩnh vực mới, tiềm năng.

“Tôi rất cần có thêm những kinh nghiệm tốt, bài học hay, cách làm sáng tạo, giải pháp mới để tiếp tục phát huy. Từ đó, nghiên cứu, tham mưu, đề xuất chính sách, các quan điểm, định hướng mới trên tinh thần đột phá, dám nghĩ, dám làm, nỗ lực cao nhất để đồng hành cùng người dân, doanh nghiệp”, ông nói.

Tư Giang

Doanh nghiệp không muốn nhận hỗ trợ của Nhà nước vì sợ rủi roÁch tắc hành chính rất phổ biến với doanh nghiệp. Thủ tục hiện nay thường kéo dài gấp 3 lần so với thời gian trước. Một dự án đầu tư trong khu công nghiệp trước đây mất khoảng 23-24 tuần để hoàn tất thủ tục thì bây giờ gấp 3-4 lần như thế mới xong.